In tegenstelling tot de Swalm en Nette waarvan de bronnen binnen het Grenspark Maas-Swalm-Nette zijn gelegen, heeft de Roer haar oorsprong in de Eifel. De Roer stroomt als Rur bij de Adolfosee ten oosten van Heinsberg en ten zuiden van Wassenberg het Grenspark binnen. Tussen Effeld en Vlodrop in de gemeente Roerdalen gaat de rivier de grens over. Verder stroomafwaarts vormt de Roer de grens tussen de gemeenten Roerdalen en Roermond anderzijds. In Roermond mondt de Roer in de Maas.
Het Roerdal wordt gekenmerkt door een relatief open agrarisch cultuurlandschap. Het Duitse deel van de Rur is sterk gekanaliseerd. Hier bevinden zich meerdere zand- en grindgaten. Daaruit ontstonden recreatiegebieden als de Adolfosee in Wassenberg en de Effelderwaldsee ten noorden van Effeld.
De Roer heeft in Nederland grotendeels nog haar meanderende karakter behouden. Ook al zijn op veel plaatsen de oevers vastgelegd, er zijn nog meerdere trajecten waar de rivier haar natuurlijke dynamiek toont. Voor het natuurbehoud zijn vooral de voormalige thans niet meer stromende meanders van belang. Zij tonen de verschillende stadia van verlanding. Ten zuiden van Herkenbosch en ten oosten van Kasteel Daelenbroeck, een gerestaureerde waterburcht, bevinden zich de Turfkoelen. Dit kleine natuurgebiedje omvat vennen en moerassen die zijn ontstaan na het afgraven van de turf uit het voormalige beekdal, dat zich hier bevond.
Bij zeer hoge waterstanden in de Maas treedt ook de Roer buiten haar oevers. De meeste meanders vertonen nog open water met watervegetaties en oevers bestaande uit o.a. wilgenstruwelen en zeggenvegetaties. In het eigenlijke beekdal bevinden zich verder vochtige graslanden, enkele essen-iepenbossen, elzenbroekbossen en populierenbossen. Op de hoger gelegen gronden bevinden zich eiken-berken- en eiken-beukenbossen en op sommige plaatsen productiebossen van grove dennen. De oude meanders zijn van belang voor waterinsecten en als voortplantingsplaats voor amfibieën. Door gerichte natuurontwikkelingsprojecten en beheersmaatregelen wordt in de nabije toekomst dit biotoop verder verbeterd.
In het beekdal van de Roer komen de voor stromende laaglandbeken kenmerkende broedvogels als ijsvogel, grote gele kwikstaart en oeverzwaluw voor. Het beekdal is een belangrijk leefgebied voor de watervleermuis en de das. De Roer is door de bevers uit de Eifel als verbinding gebruikt om nieuwe gebieden langs de Maas en weer stroomopwaarts langs de Swalm op te zoeken.
De volgende wandelpaden en fietsroutes lopen door het gebied:
Wandel- en fietsroutes:
Fietsknooppuntenkaart Noord- en Midden Limburg www.vvvmiddenlimburg.nl
2-Landenroute van Aachen naar Nijmegen
Roerfietspad
Premiumwandelroute Rode Beek www.wa-wa-we.nl/nl/routes/rode-beek/index.html
Facebook